Το Σάββατο 15 Μαρτίου συμπληρώνονται 82 χρόνια από την αναχώρηση του πρώτου τρένου με 2.800 Εβραίους της Θεσσαλονίκης για την κόλαση του ναζιστικού στρατοπέδου συγκέντρωσης Άουσβιτς – Μπιρκενάου. Το Ολοκαύτωμα άγγιζε πλέον και την εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης και έμελλε να την αφανίσει σχεδόν εξ ολοκλήρου.
Την επομένη, Κυριακή 16 Μαρτίου, ο δήμος Θεσσαλονίκης, σε συνεργασία με την Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης και τα τρία πανεπιστημιακά ιδρύματα της πόλης (ΑΠΘ, ΠΑΜΑΚ, ΔΙΠΑΕ) θα διοργανώσουν για ακόμη μια χρόνια σειρά εκδηλώσεων με αποκορύφωμα την Πορεία Μνήμης, η οποία θα ξεκινήσει στις 11.30 από την Πλατεία Ελευθερίας και θα καταλήξει στον Παλιό Σιδηροδρομικό Σταθμό.
«Η μεγαλύτερη δικαίωση στη μνήμη των Εβραίων συμπολιτών μας θα είναι δύο πολυαναμενόμενες παρεμβάσεις που θα λειτουργήσουν ως φωτεινά τοπόσημα μνήμης: Η ανέγερση του Μουσείου Ολοκαυτώματος και η δημιουργία του Πάρκου Μνήμης στην πλατεία Ελευθερίας. Εκεί, απ’ όπου στις 11 Ιουλίου του 1942 ξεκίνησαν όλα» δήλωσε ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Στέλιος Αγγελούδης. Και συμπλήρωσε ότι «Για πολλά χρόνια η εφιαλτική ιστορία της εξόντωσης της εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης από τη ναζιστική μηχανή του θανάτου είχε αφεθεί στη λήθη. Όμως αυτή η περίοδος της σιωπής έληξε. Πλέον η πόλη συνομιλεί έντιμα με το παρελθόν της, όχι μόνο ως το οφειλόμενο χρέος τιμής απέναντι στις 50.000 ψυχές, άντρες, γυναίκες, μικρά παιδιά, που στοιβάχτηκαν στα βαγόνια και δεν γύρισαν παρά ελάχιστοι πίσω στη γενέθλια γη, αλλά και ως μια δέσμευση, πως δεν θα επιτρέψουμε ποτέ στα φαντάσματα του παρελθόντος να επιστρέψουν». Τέλος, αναφέρθηκε στην ανέγερση του Μουσείου Ολοκαυτώματος, αλλά και στη δημιουργία του Πάρκου Μνήμης στην Πλατεία Ελευθερίας, για το οποίο όπως είπε υπάρχουν εξελίξεις τις οποίες επιφυλάχθηκε να τις ανακοινώσει την ερχόμενη Κυριακή.
Ο πρόεδρος του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδος και της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης, Δαυίδ Σαλτιέλ, είπε πως «το 20% των κατοίκων της πόλης χάθηκε σε ένα βράδυ» και χαρακτήρισε απάνθρωπο το γεγονός ότι οι Γερμανοί «έπαιζαν μουσική στον δρόμο για το Άουσβιτς για να μην καταλάβουν οι Εβραίοι πού πηγαίνουν» με τα τρένα. «Η εξέλιξη των πραγμάτων δείχνει ότι εδώ που γράφτηκε η ιστορία με αίμα, εδώ θα γραφεί η συνέχεια, η οποία θα δικαιώσει όλους αυτούς που χάθηκαν άδικα. Είναι καθήκον όλων μας, θεωρώ, να θυμόμαστε τη μνήμη των 6 εκατομμυρίων ανά τον κόσμο, των 50.000 Εβραίων της Θεσσαλονίκης, των 70.000 Εβραίων της Ελλάδος. Είναι το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε για να τιμήσουμε αυτούς τους ανθρώπους που λυπάμαι όταν σκέφτομαι ότι πήγαν χειμώνα μόνοι, χωρίς κανέναν να μπορεί τους δώσει ένα χέρι βοηθείας», σημείωσε και κάλεσε τους εκπροσώπους των τριών ακαδημαϊκών ιδρυμάτων της πόλης να εντάξουν προγράμματα που θα διατηρήσουν την ιστορική μνήμη.
Ο πρύτανης του ΑΠΘ, Χαράλαμπος Φείδας, είπε ότι «η Πορεία Μνήμης είναι ένα συλλογικό επίτευγμα της πόλης» μιας και διοργανώθηκε από το δήμο και τα ακαδημαϊκά ιδρύματα. «Το ΑΠΘ έχει συμβάλει καθοριστικά στη διατήρηση αυτής της μνήμης. Ενδεικτικά αναφέρω την πρόσβαση στο αρχείο Σπίλμπεργκ, τη διδασκαλία μαθημάτων για το Ολοκαύτωμα, την ίδρυση της Έδρας Εβραϊκών Σπουδών και τη διεξαγωγή ερευνητικών και εκπαιδευτικών δράσεων στην Ελλάδα και το εξωτερικό» είπε.
Ο πρύτανης του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Ελλάδας, Σταμάτης Αγγελόπουλος, ανέφερε πως «Ο μέσος Έλληνας δεν γνωρίζει ότι το ποσοστό εξόντωσης των Ελλήνων Εβραίων είναι ένα από τα υψηλότερα στην Ευρώπη. Ότι η ζωντανή εβραϊκή κοινότητα της Θεσσαλονίκης ξεκληρίστηκε σχεδόν ολοκληρωτικά. Ότι για κάθε πράξη μίσους και μισαλλοδοξίας, εκείνη την τραγική περίοδο, υπήρχαν αντίστοιχες πράξεις καλοσύνης αλλά και απαράμιλλης γενναιότητας. Δυστυχώς στις ημέρες μας, ο ρατσισμός και η μισαλλοδοξία συνεχίζουν να υπάρχουν και να αυξάνονται. Αυτή είναι η σκληρή πραγματικότητα». Ανακοίνωσε, μάλιστα, ότι το ΔΙΠΑΕ θα προβεί σε αναγόρευση του Δαυίδ Σαλτιέλ σε επιτίμιο διδάκτορα για τη συμβολή του στα κοινωνικά πράγματα.
Εκ μέρους του ΠΑΜΑΚ συμμετείχε στη συνέντευξη Τύπου ο Αντιπρύτανης Οικονομικών Υποθέσεων και Υποδομών Αν. Καθηγητής Ιωάννης Ταμπακούδης, ο οποίος ανέφερε ότι «οφείλουμε να μην ξεχνάμε ότι το Ολοκαύτωμα ξεκίνησε από ρητορικές μίσους». «Αφορά και τη δική μας στάση απέναντι στο έγκλημα που έγινε τότε ή μπορεί και σήμερα να γίνεται δίπλα μας, την ώρα που εμείς αδιαφορούμε ή αμελούμε να αντιδράσουμε» είπε, υπενθυμίζοντας ότι το 2008 το ΠΑΜΑΚ διοργάνωσε το πρώτο διεθνές συνέδριο στη χώρα για το Ολοκαύτωμα, ενώ εδώ και χρόνια συνεχίζει να διδάσκει την εβραϊκή γλώσσα και πολιτισμό, όπως και την ιστορική μας έρευνα “ώστε το Ποτέ Ξανά να μην είναι μόνο σύνθημα, αλλά και καθημερινός οδηγός στη ζωή μας».
Η Σιωπηλή Πορεία Μνήμης θα ξεκινήσει την Κυριακή στις 11:30 από την Πλατεία Ελευθερίας και θα καταλήξει στον Παλαιό Σιδηροδρομικό Σταθμό, όπου θα πραγματοποιηθεί ειδική τελετή μνήμης όπου το μουσικό πρόγραμμα θα παρουσιάσουν μέλη του Τμήματος Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.
