Γράφει ο Γιάννης Κεσσόπουλος | gkessopoulos@gmail.com
Το θέμα των εγκλωβισμένων στα κατεχόμενα της Κύπρου δεν είναι ένα ευρέως γνωστό θέμα. Δεν έχουμε ασχοληθεί ιδιαίτερα με αυτούς.
Το 1974 περί τους 20.000 άνθρωποι παρέμειναν στα βόρεια του νησιού που κατέλαβε ο Αττίλας, είτε για λόγους εθνικούς είτε για λόγους συναισθηματικούς. Οι συνθήκες δύσκολες, η επικοινωνία με την ελεύθερη Κύπρο σχεδόν μηδενική. Στο μεταξύ, από τα επόμενα χρόνια οι έποικοι κατέφθαναν στα Κατεχόμενα, ο πληθυσμός και η πραγματικότητα στη βόρεια πλευρά του νησιού αλλοιώθηκαν.
Το ντοκιμαντέρ «Η επιστροφή που δεν έγινε. Κύπρος 1974-2024», το οποίο σκηνοθέτησε ο Σάκης Γιούμπασης (την έρευνα υπογράφει η Άντρη Γεωργίου) και προβάλλεται στο πλαίσιο του 27ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ, έρχεται σε μία χρονική στιγμή που συμπληρώνονται 50 χρόνια κατοχής και το πρόβλημα παραμένει άλυτο. Το ντοκιμαντέρ του Σ.Γ. έρχεται να ρίξει φως στο θέμα των εγκλωβισμένων και ανθρώπων που βίωσαν την εισβολή μέσα από τις ιστορίες 18 ανθρώπων. Αφηγείται τη ζωή στο χωριό Άχνα και τις γύρω περιοχές της Καντάρας και του Ριζοκάρπασου, εστιάζοντας στην πλούσια αγροτική οικονομία και την κοινωνική ζωή. Η ιστορία συνεχίζεται με τις προκλήσεις της ζωής ως πρόσφυγες στις ελεύθερες περιοχές της Κύπρου, που χαρακτηρίζονται από συνθήκες συνωστισμού, περιορισμένους πόρους και τις επιπτώσεις στην εκπαίδευση και την καθημερινή ζωή. Οι ιστορίες διαπλέκονται η μία με την άλλη και συνθέτουν την πικρή ιστορία τους. Αυτή είναι η μεγάλη αξία του συγκεκριμένου ντοκιμαντέρ, με τη δυνατή ιδέα να συνοδεύεται από μοναδικά πλάνα στις περιοχές της νεκρής ζώνης, της Αμμοχώστου και του αεροδρομίου της Λευκωσίας.
Το podcast με τον τίτλο «Ποια ιστορία θα έχεις να διηγείσαι;» που υπογράφει και πάλι ο Σάκης Γιούμπασης είναι η ματιά του Δημήτρη Κοτσιεκκά για το ζήτημα των εγκλωβισμένων. Ο ίδιος ο Δημήτρης από το Ριζοκάρπασο αφηγείται τη δική του προσωπική εμπειρία, μιας ζωής που μοιράστηκε μεταξύ των Κατεχομένων και των ελεύθερων περιοχών, με αφορμή αρχικά τη φοίτησή του στο σχολείο και στη συνέχεια τις σπουδές του στη νομική. Μέσα από την έρευνά του ο Δημήτρης θέτει επί τάπητος όλα τα προβλήματα που αντιμετώπισαν οι εγκλωβισμένοι (στις μετακινήσεις, στην εκπαίδευση, στην ανάπτυξη), τόσο της γενιάς του πολέμου όσο και όσοι γεννήθηκαν μετά τον πόλεμο. Ιδιαίτερα εντυπωσιακή είναι η ανάλυση των προβλημάτων που αντιμετώπιζαν οι συνομηλικοί του όταν πήγαιναν στις ελεύθερες περιοχές για να σπουδάσουν αλλά και ο τρόπος με τον οποίο επιχειρήθηκε η αντιμετώπισή τους. Κατά τη γνώμη μου, το podcast έρχεται να συμπληρώσει ιδανικά το ντοκιμαντέρ, προσεγγίζοντας και αναλύοντας επί της ουσίας την εμπειρία των ανθρώπων.
Είναι το δεύτερο ντοκιμαντέρ του Σάκη Γιούμπαση μετά το περσινό «Έβρος, 17 ημέρες μετά» πού έχει ως θέμα τη μεγαλύτερη πυρκαγιά που καταγράφηκε στην Ευρώπη τα τελευταία χρόνια.
- Η ταινία μας είναι διαθέσιμη στο 27ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης στο τµήµα ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ+ στο παρακάτω λιγκ έως 21 Μαρτίου 2025 | https://online.filmfestival.gr/…/50-years-refugees-the…/
- Το Podcast «Ποια ιστορία θα έχεις να διηγείσαι» που εντάσσεται στην Ενότητα Nexus του Τμήματος Podcast του 27ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης είναι διαθέσιμο προς ακρόαση στο παρακάτω λιγκ στο Spotify έως 16 Μαρτίου 2025 | https://open.spotify.com/episode/7u7eTir0oTFfI3k2xRduUJ…
